Αίτιο – αποτέλεσμα

Οργανωτικό σχήμα με σκοπό την εξήγηση αιτίου (αιτιολόγηση) ή αποτελέσματος (αίτιο – αποτέλεσμα). Οργανωτικό πρότυπο: [α] Παρουσίαση ισχυρισμού. [β] Ανάπτυξη αιτίων ή/ και αποτελεσμάτων. [γ] (καταληκτική πρόταση): Συμπέρασμα της ανάπτυξης. Κειμενικοί δείκτες: Δείκτες λόγου και μετακειμενικοί δείκτες που δηλώνουν (1) αίτιο ή/ και (2) αποτέλεσμα.

ΛΥΜΕΝΟ ΘΕΜΑ

Με ποιον τρόπο οργανώνεται ο λόγος στην παρακάτω παράγραφο; Για ποιον λόγο, κατά τη γνώμη σου, ο συντάκτης έκανε αυτή την επιλογή;: Με την ξένη γλώσσα ερχόμαστε σε επικοινωνία, επιπόλαιη ή βαθύτερη, με τις ξενόγλωσσες λογοτεχνίες και με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Γιατί η γνώση μιας ξένης γλώσσας που μαθαίνουμε δε μας αποκαλύπτει μόνο, από τις άμεσες πηγές, τους θησαυρούς της σοφίας ενός ξένου λαού, τόσο απαραίτητες για μας· αν προσέξουμε την ιδιοτυπία της ξένης γλώσσας και μελετήσουμε την εθνική της λογοτεχνία, μας φέρνει σ’ επαφή με τη σκέψη και την ιδιοφυΐα του λαού της· μας μεταφέρνει από τον ορισμένο και πάντα περιορισμένο ορίζοντα της μητρικής γλώσσας –που σα δική μας και γνώριμη από τη βρεφική ηλικία δε μας αφήνει συνήθως να πάρουμε απόσταση– σε ιδίωμα διαφορετικό. Μας πάει στην ψυχολογία και στη νοοτροπία άλλου λαού, διαφορετική από τη δική μας. Μας ανοίγει έναν νέο κόσμο και σα να μας χαρίζει μια καινούρια ψυχή.

Ο λόγος στην παράγραφο οργανώνεται με το σχήμα της αιτιολόγησης. Αρχικά παρατίθεται ένας ισχυρισμός για την αξία της γλωσσομάθειας («Με την ξένη γλώσσα … ευρωπαϊκό πολιτισμό». Στη συνέχεια ο ισχυρισμός αυτός αιτιολογείται ως αποτέλεσμα της γνωριμίας λαών και πολιτισμών («Γιατί η γνώση … μια καινούρια ψυχή»). Χαρακτηριστική είναι η χρήση του αιτιολογικού συνδέσμου «Γιατί». Ο λόγος για τον οποίο, κατά τη γνώμη μου, ο συντάκτης επέλεξε το συγκεκριμένο οργανωτικό σχήμα είναι για να εξηγήσει τη σημασία της γλωσσομάθειας για τους Έλληνες κι έτσι να πείσει τους αναγνώστες να την επιχειρήσουν.

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΕΞΑΣΚΗΣΗ

[α] Με ποιον τρόπο οργανώνεται ο λόγος στην §1 του Κειμένου 10; Για ποιον λόγο, κατά τη γνώμη σου, ο συντάκτης έκανε αυτή την επιλογή;

[β] Ποιος είναι, κατά τη γνώμη σου, ο σκοπός για τον οποίο γράφτηκε η §4 του Κειμένου 20; Πώς ο τρόπος με τον οποίο οργανώνεται ο λόγος υπηρετεί τον σκοπό αυτό;

[γ] Με ποιον τρόπο οργανώνεται ο λόγος στην §1 του Κειμένου 38; Για ποιον λόγο, κατά τη γνώμη σου, ο συντάκτης έκανε αυτή την επιλογή;

[δ] Ποιος είναι, κατά τη γνώμη σου, ο σκοπός για τον οποίο γράφτηκε η §4 του Κειμένου 49; Πώς ο τρόπος με τον οποίο οργανώνεται ο λόγος υπηρετεί τον σκοπό αυτό;